Marek Zagańczyk: pisarz, eseista, wydawca – życie i twórczość

Marek Zagańczyk: portret wielowymiarowy

Życiorys i edukacja

Marek Zagańczyk, urodzony 10 lutego 1967 roku w Warszawie, to postać o wielu talentach, której ścieżka zawodowa i artystyczna jest równie fascynująca, co wszechstronna. Swoje akademickie fundamenty budował na Wydziale Wiedzy o Teatrze Akademii Teatralnej w Warszawie, gdzie jego praca magisterska poświęcona była postaci Tymona Terleckiego. Swoje związki z uczelnią kontynuował, wykładając tam w latach 1989–2016, dzieląc się wiedzą i pasją z kolejnymi pokoleniami studentów. Jego wczesne lata edukacyjne i akademickie ukształtowały go jako humanistę, gotowego do eksplorowania bogactwa literatury i kultury.

Twórczość: eseje, szkice i podróże

Twórczość Marka Zagańczyka charakteryzuje się głębokim zanurzeniem w literaturę i kulturę, często poprzez pryzmat podróży. Jest on autorem cenionych szkiców z podróży, które skupiają się na śladach wybitnych pisarzy, humanistów i podróżników, szczególnie tych związanych z Włochami. Jego książki, takie jak „Krajobrazy i portrety” (1999), „Droga do Sieny” (2005), „Cyprysy i topole” (2012) czy „Berlińskie widoki” (2019), są świadectwem jego umiejętności łączenia osobistych doświadczeń z refleksją nad dziedzictwem kulturowym. W „Berlińskich widokach” Zagańczyk zabiera czytelnika w wędrówkę po stolicy Niemiec, eksplorując jej atmosferę i literackie powiązania, co stanowi ciekawe uzupełnienie jego wcześniejszych prac.

Wydawca i redaktor – Zeszyty Literackie i Próby

Książki i publikacje

Jako wydawca i redaktor, Marek Zagańczyk odegrał znaczącą rolę w polskim obiegu literackim. W latach 2008–2018 pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego prestiżowych „Zeszytów Literackich”, miejsca, gdzie publikowano najważniejsze teksty polskiej i światowej kultury. Od 2020 roku stoi na czele wydawnictwa Próby, kontynuując misję promowania wartościowej literatury. Jego dorobek wydawniczy obejmuje publikacje kluczowych postaci polskiej literatury, w tym korespondencję Jarosława Iwaszkiewicza i Pawła Hertza, tomy esejów Jana Kotta i Pawła Hertza, a także współpracę przy wydaniu korespondencji Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta.

Nagrody i stypendia

Docenienie jego pracy i wkładu w kulturę polską znajduje odzwierciedlenie w licznych wyróżnieniach. W 2012 roku Marek Zagańczyk został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, co jest wyrazem uznania dla jego zasług dla polskiej kultury. W 2023 roku odebrał Nagrodę Literacką im. Leopolda Staffa w kategorii „Pomost”, podkreślającą jego rolę w budowaniu mostów między różnymi obszarami twórczości i dziedzictwa.

W obliczu kontrowersji: doświadczenia w prokuraturze

Zachowania i zarzuty mobbingu

Kariera zawodowa Marka Zagańczyka obejmowała również okres pracy w prokuraturze. Pełnił on funkcję kierownika sekretariatu w Prokuraturze Rejonowej na Mokotowie. W tym czasie pojawiły się jednak zarzuty dotyczące jego zachowania wobec podwładnych. Według zeznań byłych pracownic, Marek Zagańczyk miał stosować wobec nich mobbing, używając wulgarnego języka i traktując je w sposób poniżający. Te doniesienia wywołały dyskusję na temat jego postawy w miejscu pracy.

Reakcje i konsekwencje

W związku z doniesieniami o niewłaściwym zachowaniu, Marek Zagańczyk został przeniesiony z Prokuratury Rejonowej Warszawa-Mokotów do Prokuratury Rejonowej Warszawa-Śródmieście. Choć przez lata jego zachowania w Prokuraturze Mokotowskiej były przedmiotem dyskusji i skarg, oficjalnie nie wpłynęła żadna formalna skarga. Warto zauważyć, że były prokurator rejonowy Paweł Zieliński oceniał Zagańczyka jako „bardzo kompetentnego” pracownika, co pokazuje złożoność oceny jego postaci w kontekście zawodowym.

Inspiracje i powiązania literackie

W kręgu pisarzy i podróżników

Marek Zagańczyk znajduje inspirację w bogactwie polskiej i światowej literatury, a jego twórczość często nawiązuje do wielkich postaci literackich i podróżniczych. Jego zainteresowanie podróżami śladami pisarzy, takich jak Patrick Leigh Fermor czy Bruce Chatwin, świadczy o głębokim szacunku dla ich dziedzictwa i poszukiwaniu wspólnych wątków w ludzkich doświadczeniach. Związki z wybitnymi polskimi twórcami, jak Jarosław Iwaszkiewicz, Paweł Hertz czy Zbigniew Herbert, są widoczne w jego działalności wydawniczej i eseistycznej, gdzie przybliża ich sylwetki i spuściznę.

Blog i aktywność kulturalna

Aktywność Marka Zagańczyka wykracza poza publikacje książkowe i redakcyjną pracę. Prowadzi on blog „Sztuka czytania”, gdzie dzieli się swoimi przemyśleniami na temat literatury i kultury, angażując się w dialog z czytelnikami. Jego obecność w przestrzeni kulturalnej, zarówno jako pisarza, wydawcy, jak i komentatora, sprawia, że jest postacią żywo obecną w polskim życiu intelektualnym.